Trwanie życia

Przeciętne (średnie) dalsze trwanie życia jest to wskaźnik liczony w oparciu o jednolitą metodologię zalecaną przez WHO. Wyraża on średnią liczbę lat, jaką w danych warunkach umieralności ma jeszcze do przeżycia osoba pochodząca z określonej zbiorowości (Jerzy Z. Holzer „Demografia” PWE 2003).

Tablice trwania życia składają się z kilku funkcji względem wieku, związanych ze sobą matematycznie (m.in. liczba dożywających, liczba zmarłych, prawdopodobieństwo zgonu, przeciętne dalsze trwanie życia), określających teoretyczny proces wymierania populacji w miarę jej starzenia się. Wartości tych funkcji oblicza się na podstawie liczby osób zmarłych (sklasyfikowanych według roku urodzenia i wieku ukończonego), liczby urodzeń oraz liczby ludności (według roczników urodzenia) według stanu na początek i koniec badanego okresu.

W tablicach trwania życia stosowane są następujące oznaczenia parametrów:

• q_x – prawdopodobieństwo zgonu w ciągu roku osoby w wieku x ukończonych lat,
• p_x – prawdopodobieństwo przeżycia roku przez osobę w wieku x ukończonych lat,
• l_x – liczba osób dożywających wieku x ukończonych lat,
• d_x – liczba osób zmarłych w ciągu roku w wieku x ukończonych lat,
• L_x – średnia liczba osób dożywających wieku x ukończonych lat,
• t_x – liczba lat, jaką mają do przeżycia w ciągu roku osoby w wieku x ukończonych lat,
• T_x – łączna liczba lat, jaką mają do przeżycia – do końca trwania tej generacji – osoby w wieku x ukończonych lat,
• e_x – przeciętne dalsze trwanie życia osoby w wieku x ukończonych lat; parametru tego nie można utożsamiać ze średnią arytmetyczną lub medianą.,
• x – przyjmuje wartości od 0 do ω.

Aktualnie stosowana przez GUS metoda liczenia parametrów trwania życia prezentowana jest w corocznie wydawanej publikacji Trwanie życia w rozdziale „Uwagi metodyczne”, których autorem jest L. Bolesławski.